ESKİŞEHİR-KÜTAHYA DEMİRYOLUNUN YAPIMI VE İŞLETMESİ(1893-1894)_{THE CONSTRUCTION AND OPERATION OF THE ESKİŞEHİR-KÜTAHYA RAILWAY(1893-1894)}

Osmanlı Devleti’nde demiryolu çalışmaları, 19. yüzyılın ortalarında başlamıştır. Bu dönemde demiryolu yatırımları genellikle yabancı sermaye eliyle yapılmış, imtiyazlar çoğunlukla İngiliz, Fransız ve Alman şirketlerine verilmiştir. Osmanlı Devleti’nde demiryolları yapımında siyasî, askerî ve ekonomik olmak üzere üç temel amaç hedeflenmiştir.
Anadolu demiryollarının iki önemli hattından birisi olan Eskişehir-Konya hattının imtiyazı 13 Şubat 1893 tarihinde Mösyö Alfred Kavalla’ya 99 yıllığına verilmiştir. Bir hububat hattı olarak düşünülen Eskişehir-Konya demiryolunun birinci kısmı olan Eskişehir-Kütahya hattının inşasına önce Eskişehir’den daha sonra da Kütahya’dan başlanmış ve çalışmalar her iki uçtan ilerletilerek devam ettirilmiştir.
Eskişehir–Kütahya demiryolu hattının geçici kabulü 11 Kasım 1894 tarihinde gerçekleştirilmiş, ardından 15 Aralık 1894 tarihinde inşaat çalışmaları tamamlanmıştır. Hattın revizyon edilmesini takiben, Alayunt–Kütahya şube hattı 24 Aralık 1894 tarihinde hizmete açılmıştır. Tüm teknik testlerin başarıyla sonuçlanmasının ardından, 29 Aralık 1894 Cumartesi günü 76 kilometre uzunluğundaki Eskişehir–Kütahya demiryolu, ilk lokomotifin dualar eşliğinde Kütahya İstasyonu’na ulaşmasıyla birlikte resmî olarak tamamlanmıştır.

Demiryolları, şehirlerin siyasî, sosyal ve ekonomik dönüşüm süreçlerinde belirleyici bir rol oynamıştır. Bu bağlamda, 1893–1894 yılları arasında inşa edilen Eskişehir–Kütahya demiryolu hattı ve söz konusu hattın bölgesel etkileri bu çalışmada ele alınmaktadır. İnşa sürecinin tamamlanmasıyla birlikte Kütahya ilk kez demiryolu ulaşım ağına dâhil olmuş ve bu durum şehrin gelişiminde önemli bir dönüm noktası teşkil etmiştir.