Linguae Hethiticae Grammatica. Hititçe Dilbilgisi

Ölü veya yaşayan dil öğrenme hususunda bezeri az görülen sorunlu, beceriksiz, özürlü ve çileli bir ülkede yaşıyoruz.
Bir zamanların eşsiz dil müzesi Anadolu halkının bugün yabancu dilleri en zor ve ateş pahasında öğrenmesi ve sürekli sınıfta
kalması büyük bir pedagojik ayıptır! Bazı savların aksine insanları haksız yere toptan yeteneksiz ilan etmek mümkün olmadığına
göre özür Snelman'ın mantığıyla öğretmesini beceremeyenlerdedir. Ülkede şöyle bir dolaşın, müze, dağ, bayır, çeşme bahçe,
mezarlık, kafe ve hatta ahırlarda bile eski dillerin belgelerini görürsünüz. İnsanlar bir zamanlar o güzelim dillerin
hepsini de harıl harıl konuşuyor, dertlerini masllarını, efsanelerini, tarihlerini, edebiyatlarını ve diğer duygularını
anlatıyorlardı. Dünyada az sekiz dilin aynı anda konuşulması ve yazılması bir Tevrat uydurması Babil Kulesi safsatası değil
gerçeğin ta kendisidir. Nasıl oldu da dil cahili olduk çıktık!

Hititçe toplam dört bin yıllık Anadolu tarihinin yaklaşık bin yılına idare ve edebiyat dililiği yapmıştır.
Çözüleli bir asırdan fazla zaman geçmiştir; insanların bu derece önemli bir mirasla direk tanıştıracak deskriptif bir
dilbilgisinin yazılmamış olması, ülkede dillere karşı takınılan kayıtsız tavrın ibret berici bir göstergesidir. Burada
ilk kez sunduğum Hititçe dilbilgisinin gecikmeli de olsa bu acil gereksinimi karşılayacağını umarım.

İÇİNDEKİLER

Önsöz

I.Giriş ve Genel Açıklamalar

II.Hızlı ve Kolay Dil Öğrenme Yollarından Biri: Hiç Yılmadan Bolca Me­tin Okumak. Henüz Başlarken Uygulamalı Metin Örnekleri

1. Iguwa Kralının Seyisler Başı'na Yazdığı ve Hal Hatır Sorduğu Kısa Not, KBo 18.4
2. Kralın Kuikui§anda'ya Yazdığı Ortaköy Kökenli Bir Mektup, Or 90/1400
3. Bir Hitit Kraliçesinin Krala Yazdığı Mektup
4. Bir Bayram Tasfiri Metninden, KUB 10.91 öy. ii
5. Hitit Kralının Memuru ve Ordu Kumandanı Himuili'ye Mektubu, Maşat, HBM 31

III.Hitit Dilinin Kısa Tarihi ve Diğer Hint-Avrupa Dilleriyle Olan Akraba­lık ilişkileri 

IV. Hititçenin Çözülmesinin Kısa Tarihçesi

V.Hititler ve Hititçe Anadolu'da Ne Zamandan Beri Gözükmeye Başlıyor? 

VI.Hititçenin Dil Kronolojisi: Eski, Orta, Geç Dönem Hititçesi Diye Devirlere Ayırmaya Gerek Var mı?

Çekimleri Gayri Muntazam Yapılan ve Kökten ablautlu İsimlerden Seçilmiş Örnekler

• Hitit Gramerine Girmiş Yabancı Çekim Şekilleri
• Sıfatlar 
• Şahıs Zamirleri (pronomen) 

Bağımsız Şahıs Zamirleri 

Enklitik Şahıs Zamirleri

Enklitik Mülkiyet (İyelik) Zamirleri (possessive pronoun)

Mülkiyet Zamirlerinin Akadca Şekilleri

işaret Zamirleri

Soru (Interrogativ) ve İzafıyet (relativ) Zamirleri

Belgisiz Zamirler (Indefinitpronomina)

• Sayılar/Rakamlar
• Fiil (Verbum)
  Fiil Türetme Ekleri

İsimlerden Fiil Türetme Yöntemleri

Supinum

Verbalsubstantifler

Mastar (inflnitif)

Ortaçlar (partisip)

Preverbler

Fiil Çekimleri (Verbal flexion)

Sadece Indikatif ve İmperatiften Oluşan İki Modus

Fiil Çekim Sınıfları -mi ve -hi Çekimleri

Aktif ve Medio-Passif

Aktiv ve Medio-Passiv Fiil Çekim Ekleri (flexionending) 

Temrin Yapmak İçin Örnek Türnceler

Fiil Çekimi Paradigmaları (Verbalparadigma)

Aktif

Medio-Passif Fiiller

• Zarflar (adverb) 238

Yer Zarfları

Zaman Zarfları

Tarz Bildiren Zarflar

• Gramerin Çok Baş Ağrıtan Elemanlarmda İkisi: Enklitikler ve Parti-

keller (Enklitika ve Partikel)

• Bağlaçlar (conjunction) 
• Ses Sistemi (Fonetik) 
  Ünlüler

Plene Yazılışı

Telâffuz, Vurgu, Hece Uzatması

e/i Değişimi ve u ve Yarı Ünlü w'nin Durumu

Ablaut

Ünsüzler (consonant)

• Tümce Bilgisi (Syntax) 258

Uyuşum (agreement, Kongruenz)

ismin Hallerinin Kullanılışı

Vokativ ve Yalın Hal

Sadece Indikatif ve İmperatiften Oluşan İki Modus

Fiil Çekim Sınıfları -mi ve -hi Çekimleri

Aktif ve Medio-Passif

Aktiv ve Medio-Passiv Fiil Çekim Ekleri (flexionending) 

Temrin Yapmak İçin Örnek Türnceler

Fiil Çekimi Paradigmaları (Verbalparadigma)

Aktif

Medio-Passif Fiiller

• Zarflar (adverb) 

Yer Zarfları

Zaman Zarfları

Tarz Bildiren Zarflar

• Gramerin Çok Baş Ağrıtan Elemanlarmda İkisi: Enklitikler ve Parti-keller (Enklitika ve Partikel)

• Bağlaçlar (conjunction) 
• Ses Sistemi (Fonetik) 
  Ünlüler

Plene Yazılışı

Telâffuz, Vurgu, Hece Uzatması.

e/i Değişimi ve u ve Yarı Ünlü w'nin Durumu

Ablaut.

Ünsüzler (consonant)

• Tümce Bilgisi (Syntax) 

Uyuşum (agreement, Kongruenz)

ismin Hallerinin Kullanılışı

Vokativ ve Yalın Hal

Erek ve Sonuç Bildiren Tümceler (Final ve Konsekutiv tümceler)

Sebep ve Bağımsız ifade Tümceleri (Kausal)

Zaman Tümceleri (Temporal)

Şart (Koşul) Tümceleri (Condition)

Taviz Tümceleri (concessive)

Dolaylı Soru Tümceleri (Indirekt question)

ilgi Tümceleri (İzafiyet, Relativ)

• Okuma Parçaları ve Örnek Tümceler

Eski Hitit Kralı Telipinu'nun Meşhur Fermanı'ndan

III. Hitit Kralı Hattu§ili'nin (yakl. M.Ö. 1260)

Otobiyografisi'nden

Hurrice-Hititçe İki Dilli Anektodlardan

Çiğdem Bayramı Merasimi Tasfirinden Bir Bölüm

Kapıcıların Görevleriyle İlgili Protokoldan

Kraliçenin Kült Gezi§iyle İlgili Notlar

Bir Fal Metninden

Hitit Kanunları'ndan Bazı Maddeler

Higuwa Bayramı'nda Sportif Yarışlar

Kral I. ğuppiluliuma'nın Haya§a Kralı Hukkana ile Yaptığı Antlaşmanın Giriş Kısmı      

Kraliçe Puduhepa'nın (yakl. M.Ö. 1250) Duası

Kral Murgili'nin Yıllıklarının Giriş Bölümü ve İlk Savaş ve Askerlik Denemeleri           

Elimizdeki Tek Hitit Şiiri veya Şarkısı

• Hititçede Kullanılan Determinatif ve Postdeterminatiflerin Listesi 
• Çivi Yazısının icadı, Yeniden Keşfi, Çözülmesi ve Esasları 
• Okunuşlarma Göre En Önemli Çivi Yazısı işaretlerinin Listesi 
• Hititçe Çivi Yazısı İşaret Listesi 
• Gramerle ilgili Deyimler ve Kısaltmaların Listesi ve Anlamları

XXXV. Kaynaklar

1. Hititçe Gramerler
2. Sözlükler
3. İşaret Listeleri 

XXXVI. Dizin

1. Şahıs isimleri (modern ve eski)
2. Tanrı isimleri (çeşitli din ve kültürlerden)
3. Yer isimleri (ülke, kent, yer, ırmak, dağ, deniz, göl, eski ve yeni) 
4. Diller (Sümerce, Mısırca, Akadca, Hititçe, Hurrice, Urartuca, Hatti­ce, Luvice, Grekçe, eski Farsça (Pehlevice), Latince, Sanskritçe, Slav dilleri, Çekçe, Gotça, Litavca, Rusça, Arnavutça, Çince, İngilizce, Al­manca, Fransızca, İtalyanca, Türkçe, Osmanlıca, Arapça, Ermenice, Farsça)
5. Gramer Terimleri, Konular, Kavramlar, Kavimler