Fatsa Cıngırt Kayası_{Günlük Kullanım Kapları Işığında Antik Çağda Karadeniz Mutfak Kültürü}

İnsanoğlunun yaşamını sürdürebilmesi için en temel ihtiyaçlarından biri beslenme gereksinimidir. Yeme-içme alışkanlıkları kültürel bir unsur olarak toplumdan topluma değişen, dolayısıyla gündelik yaşam içinde izlerini bulduğumuz beslenme/mutfak kültürünü oluşturur. Bu kültürün anlaşılmasında; yiyeceklerin hazırlanması, pişirilmesi, depolanması gibi kap kacaklar ve masa üstü seti olarak tanımlanan servis kapları/tabak, çanak, sürahi vb. arklı kullanım amaçlarına hizmet eden kapların kullanımı devreye girer. Bu bağlamda pişmiş toprak mutfak/masaüstü kaplarının Antik Çağ yerleşimlerimdeki varlığı, mutfak/beslenme kültürünün aydınlatılmasına aracı olan, Antik Çağda gündelik yaşama dair önemli ipuçları sunan arkeolojik kanıtları oluşturur. Fatsa Cıngırt Kayası’nda yürütülen arkeolojik çalışmalardan elde edilen günlük kullanım kapları ışığında Antik Çağ’da Karadeniz mutfak/beslenme kültürünün izleri ile günümüz gastronomisine yansımalarının serüveni; Arkeolojik materyal, Antik Çağ yazarlarının kayıtlarında geçen ifadeler ve güncel çalışmalarla harmanlanarak bu kitapta sunulmaktadır.

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ................................................................................................................V
KISALTMALAR ............................................................................................. VII
RESİMLER LİSTESİ ...................................................................................... IX
TABLOLAR LİSTESİ ..................................................................................... IX
LEVHALAR LİSTESİ .................................................................................... IX
GİRİŞ ...................................................................................................................1
FATSA CINGIRT KAYASI GÜNLÜK KULLANIM KAPLARI ...................9
1. MUTFAK KAPLARI ....................................................................................11
1.1. Hazırlama Kapları .................................................................................11
1.1.1. Mortaria ..........................................................................................11
1.1.2. Süzgeç.............................................................................................18
1.1.3. Lekane/Leğen .................................................................................22
1.2. Pişirme Kapları ......................................................................................23
1.2.1. Çömlek ...........................................................................................26
1.2.2. Güveç ..............................................................................................37
1.2.3. Tava ................................................................................................44
1.2.4. Pişirme Tabağı ................................................................................49
1.2.5. Kapak ..............................................................................................50
2. MASA ÜSTÜ KAPLARI ..............................................................................57
2.1. Servis Kapları .........................................................................................57
2.1.1. Kâse ................................................................................................57
2.1.2. Tabak ..............................................................................................66
IV
2.1.3. Sürahi .............................................................................................86
2.1.4. Maşrapa ..........................................................................................92
3. DEPOLAMA KAPLARI ..............................................................................95
3.1. Kavanoz/Şişe ............................................................................................95
3.2. Pithos......................................................................................................100
4. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KARADENİZ BESLENME
KÜLTÜRÜNDE YER ALAN ÜRÜNLER VE GÜNÜMÜZ
GASTRONOMİSİNE YANSIMALARI ...................................................113
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME .................................................................135
KAYNAKÇA ...................................................................................................141