^{Arkeolojik Yüzey Araştırmaları Işığında}Giresun_{Giresun İli Dağlık Kesim Yerleşim Arkeolojisi}

Arkeolojik Yüzey Araştırmaları ışığında Giresun

(Giresun İli Dağlık Kesim Yerleşim Arkeolojisi/2015-2019) 1

2015 yılından itibaren Giresun ilinde yaptığımız Arkeolojik Yüzey Araştırmaları ve müze çalışmaları, bölgenin yerleşim modelleri ve yerleşim coğrafyası hakkında çok kapsamlı bilgilere ulaşmamızı sağlaması açısından önemlidir. Bu çalışmalar, bölgesel yerleşim modelleri, kültürler, sosyal ve ekonomik yapı özelliklerini ortaya koyabilmemizi ve farklı bölgeler arasındaki benzerlik ve ayrılıkları görmemizi sağlamıştır. Anadolu, tarihin en eski dönemlerinden itibaren iskana sahip olmuş önemli kültür bölgelerinden biri olmasında rağmen genel anlamda tarihi ve arkeolojik araştırmalar çok geç başlamıştır. Bu coğrafyadaki uygarlıklar, önemli bir geçmişe sahiptir.

Giresun ilinin bulunduğu coğrafyada yapılan yüzey araştırmalarının bir kısmına(Samsun-Giresun-Ordu-Amasya) bizzat katılmış olmam bölge coğrafyasını yakından tanımama ve bölgenin kültürünü oluşturan yüzey buluntularını birebir inceleme ve karşılaştırma imkanını sağlamış oldu. Yine çevre kültürlerin değerlendirilmesinde çalışma sahamızın yakınında yapılan ve halen devam eden araştırmaların sonuçları da bu araştıma için önemli derecede etkili oldu.

Bu kitapta yazar Giresun ve çevresinin Tarihöncesi ve Tarihi Dönem Kültürlerini güncel arkeolojik bulgular ile tarihsel kaynaklar ışığında değerlendirmektedir. Bu değerlendirmenin Doğu Karadeniz Bölgesi Arkeolojisi ve Eskiçağ Tarihi açısından önemli olacağı düşüncesindeyiz.

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ .............................................................................................................VII
PREFACE .......................................................................................................... IX
KISALTMALAR ............................................................................................... XI
GİRİŞ ................................................................................................................... 1
BİRİNCİ BÖLÜM
GİRESUN VE ÇEVRESİNİN GENEL COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ .................. 3
1. Doğu Karadeniz Bölümü Coğrafi Özellikleri .................................................. 3
2. Giresun İli Coğrafi Özellikleri ......................................................................... 3
İKİNCİ BÖLÜM
GİRESUN’UN TARİHİ COĞRAFYASI ............................................................. 9
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GİRESUN’UN PREHİSTORİK ÇAĞ KÜLTÜRLERİ ..................................... 15
1. Giresun’da Karaz-Erken Transkafkasya Kültürü’nün Etkileri ...................... 16
2. Erken Tunç Çağı’nda (MÖ 3200-2000) Giresun Dağlık Kesimi .................. 19
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GİRESUN’UN MÖ II. ve I. BİNYIL KÜLTÜRLERİ ....................................... 23
1. MÖ II. Binyılda Giresun’un Durumu ............................................................ 23
1.1. Hitit Devleti’nin Kuzeydoğu Politikası ................................................. 23
1.2. Kaškalar’ın Bölgedeki Faaliyetleri ........................................................ 25
1.3. Azzi-Hayaşa ve Bölgedeki Siyasi Durumu ............................................ 26
2. Giresun İli Demirçağı Kültürleri ................................................................... 29
IV
İçindekiler
BEŞİNCİ BÖLÜM
GİRESUN’DA TARİHİ VE ARKEOLOJİK ARAŞTIRMALAR ..................... 33
1. Giresun’da Yapılan Arkeolojik Yüzey Araştırmaları ..................................... 33
2. Giresun İli Dağlık Kesimi Yerleşimleri ......................................................... 34
2.1. Kaledere Kalesi Yerleşimi .................................................................... 34
2.2. Susuz Mevkii (Taşdemir Mahallesi) .................................................... 36
2.3. Karadikmen Kale Yerleşimi ................................................................. 36
2.4. Asarıntaş Yerleşimi .............................................................................. 37
2.5. Hacıahmetoğlu Kalesi – Avarak Kalesi ................................................ 37
2.6. Alep (Arap ) Kalesi .............................................................................. 38
2.7. İskender Tepesi Düz Bahçe Mevkii ..................................................... 38
2.8. Tilki Deliği Mevkii............................................................................... 38
2.9. Kalesivrisi (Köroğlu) Kalesi Yerleşimi ................................................ 39
2.10. Usluca Kale Yerleşmesi ........................................................................ 39
2.11. Sarıtaş Yerleşmesi ................................................................................ 39
2.12. Fındıklıbel Yerleşimi ............................................................................ 40
2.13. Çalgan-Şelale Mevkii ........................................................................... 40
2.14. Paşapınar Yerleşmesi ............................................................................ 40
2.15. Aktepe Yerleşmesi ................................................................................ 40
2.16. Han Tepesi Höyük ................................................................................ 41
2.17. Salıncak Kaya Nekropolü .................................................................... 41
2.18. Salıncak Kaya Yerleşimi ...................................................................... 41
2.19. Sivritepe Tümülüsü .............................................................................. 42
2.20. İkiztepe Tümülüsü ................................................................................ 43
2.21. Kızlar Kalesi......................................................................................... 43
2.22. Köçek Tümülüsü .................................................................................. 44
2.23. Şelalealtı Mevkii .................................................................................. 44
2.24. Örenşehir Yerleşmesi............................................................................ 45
2.25. Kalebaşı Mevkii I ................................................................................. 45
2.26. Kalebaşı Mevkii II................................................................................ 45
2.27. Gevezeli Tümülüsü .............................................................................. 46
2.28. Kale Mevki Kutsal Alanı ...................................................................... 46
2.29. Gavur Kalesi Yerleşimi ........................................................................ 47
V
İçindekiler
2.30. Tepe Tarla Yerleşimi ............................................................................. 47
2.31. Almoğun Yerleşmesi ............................................................................ 47
2.32. Kaleyeri-Kalecik Yerleşmesi ................................................................ 48
2.33. Topalaksağ Yerleşmesi ......................................................................... 48
2.34. Hönker Kalesi....................................................................................... 48
2.35. Şök Puarı Yerleşmesi ............................................................................ 49
2.36. Manastır ( Manasur) Yerleşimi ............................................................. 49
2.37. Koçun Başı (Kuşçu) Yerleşimi ............................................................. 49
2.38. Kayabaşı Yerleşimi ............................................................................... 50
2.39. Kısık Yerleşimi ..................................................................................... 50
2.40. Kalecik Kalesi ...................................................................................... 50
2.41. Kalebaşı Mevki .................................................................................... 50
2.42. Kanlıkaya Nekropolü ........................................................................... 51
2.43. Diler Köyü - Yazıt ................................................................................ 51
2.44. Gavur Tepe Kutsal Alanı ...................................................................... 51
2.45. Aluclu Tarla Yerleşmesi ....................................................................... 52
2.46. Kavaklığıntaş Yerleşmesi ..................................................................... 52
2.47. Şebinkarahisar Kalesi ........................................................................... 52
2.48. Kaletaş-Keylik Yerleşmesi ................................................................... 53
2.49. İsola Tepesi Yerleşmesi ........................................................................ 53
2.50. Kurbantepe Yerleşimi ........................................................................... 54
2.51. Kurbantepe Tümülüsü .......................................................................... 54
2.52. Pohantaş Yerleşimi ............................................................................... 54
2.53. Kilisetaş Yerleşimi ............................................................................... 54
2.54. Kiliseburnu Mezarlık Alanı .................................................................. 55
2.55. Aslanşah Köyü Nekropol Alanı ........................................................... 56
2.56. Kilisebeleni Yerleşimi .......................................................................... 56
2.57. Gölcük Yamaç Yerleşimi ...................................................................... 56
2.58. Yumurcaktaş Kale Yerleşimi ................................................................ 57
2.59. Kumtepe Mevki (Kızların Mezarlığı) .................................................. 57
2.60. Kabak Tepe Yerleşmesi ........................................................................ 58
2.61. Ahurcuk Kalesi.................................................................................... 58
2.62. Kilisetarla Yerleşimi ............................................................................. 58
2.63. Dikmen Tepe ........................................................................................ 59
VI
İçindekiler
ALTINCI BÖLÜM
1. GİRESUN İLİNİN KALKOLİTİK ÇAĞ’DAN HELLENİSTİK DÖNEM
SONUNA KADAR KERAMİK KÜLTÜRLERİ .............................................. 61
CHAPTER 6
1. CERAMIC CULTURES OF GİRESUN PROVINCE FROM THE
CALCOLITHIC AGE TO THE END OF THE HELLENISTIC PERIOD ...... 67
DEĞERLENDİRME .......................................................................................... 73
CONCLUSION .................................................................................................. 81
KAYNAKÇA
1. ANTİK KAYNAKLAR ................................................................................. 91
2. MODERN KAYNAKLAR ............................................................................ 94
EKLER ............................................................................................................. 105